Zakup środków trwałych do przedsiębiorstwa ujmuje się w kosztach za pomocą odpisów amortyzacyjnych, co nie powoduje większych trudności. Jednak w przypadku, gdy niektóre części środka trwałego okazują się zbędne i dochodzi do ich odłączenia, sprawa amortyzacji się komplikuje. Jak sprzedaż części składowej środka trwałego wpływa na amortyzację i jak ją rozliczyć? Wyjaśniamy w artykule.

Środek trwały – czym jest?

Środek trwały według art. 22a ustawy o PIT (zwanej dalej ustawą) to własność bądź współwłasność podatnika, którą nabył lub wytworzył we własnym zakresie. Własność taka musi być kompletna oraz zdatna do użytku w momencie przyjęcia do używania. Jej przewidywany okres użytkowania musi wynosić ponad rok, a podatnik musi wykorzystywać ją w celach związanych ze swoją działalnością gospodarczą bądź otrzymać do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy, o której mowa w art. 23a pkt 1 ustawy. Jeżeli te warunki zostały spełnione, przez środki trwałe należy rozumieć:

  • budowle, budynki i lokale stanowiące osobną własność;

  • maszyny, urządzenia, środki transportu;

  • inne przedmioty.

Przedsiębiorcy dokonują odpisów amortyzacyjnych od ich wartości początkowej, chyba że ogłosili upadłość, w efekcie czego nie prowadzą działalności.

Najpóźniej w miesiącu, w którym zostały one przekazane do używania, należy je wprowadzić do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli zostanie to dokonane w późniejszym terminie, jest to jednoznaczne z ujawnieniem środka trwałego bądź wartości niematerialnej i prawnej (art. 22h ust. 1 pkt 4 ustawy).

Sprzedaż części składowej środka trwałego a amortyzacja

Jako że środki trwałe, którymi dysponuje firma, to nierzadko złożone z licznych elementów skomplikowane maszyny i urządzenia, które po odłączeniu określonych części zachowują w takiej lub innej formie swoją przydatność, dochodzi czasem do sprzedaży części składowej środka trwałego.

Przez część składową środka trwałego należy rozumieć to, co po odłączeniu spowoduje uszkodzenie lub istotną zmianę środka lub samej części – tak opisuje to art. 47 § 2 Kodeksu cywilnego.

W przypadku sprzedaży części składowej środka trwałego w zmianie odpisów amortyzacyjnych będzie pomocna pierwotnie ustalona wartość początkowa środka. Art. 22g ust. 20 ustawy mówi bowiem, że w takiej sytuacji zmniejsza się wartość początkową środka trwałego o różnicę między ceną nabycia lub kosztem wytworzenia odłączonej części a sumą odpisów amortyzacyjnych, która przypadała na nią w czasie połączenia, obliczoną na podstawie metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej wykorzystywanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych środka trwałego, którego dotyczy odłączenie. Zmniejszenia wartości dokonuje się w miesiącu następującym po miesiącu, w którym miało miejsce odłączenie części składowej.

Wynika z tego, że sprzedaż części składowej środka trwałego wymaga od podatnika zmniejszenia odpisów amortyzacyjnych, a tym samym – kosztów uzyskania przychodów.